چرا اجرای سقف بدون آویز (گرده ماهی) غیراصولی است؟
دلایل مختلفی وجود دارد که نشان‌دهنده غیراصولی بودن سقف گرده ماهی است که در زیر به معرفی و توضیح برخی از آن‌ها می‌پردازیم.
- در اجرای سقف بدون آویز یا گرده ماهی از همه ظرفیت تیرهای اصلی سقف استفاده نمی‌شود.
- ممکن است در موقعیت‌هایی مانند زمین‌لرزه و تکان‌های شدید امکان ریزش تیرچه‌ها وجود داشته باشد. در این صورت سقف به کلی تخریب می‌شود و خسارات بسیاری بر ساختمان وارد می‌شود. زیرا تیرچه‌های روی بال پایینی به درستی و با استحکام کافی بر روی تیر اصلی متکی نیستند.
- زمانی که ضخامت کف‌سازی طبقات در ساختمان‌ها زیاد شود، وزن طبقات بالا رفته و در نتیجه ساختمان سنگین می‌شود که این امر باعث می‌گردد در هنگام وقوع زمین‌لرزه نیروی بیشتری به ساختمان واردشده و میزان خرابی زیادی به‌بار آید.
- یکی دیگر از مشکلاتی که نشان‌دهنده غیراصولی بودن اجرای سقف گرده ماهی است بروز مشکلات در عبور تاسیسات از کف هر طبقه از ساختمان است. همان‌طور که گفته‌شد در سقف بدون آویز تیرهای اصلی که از کف به بیرون زده‌می‌شوند مانعی برای عبور لوله‌های تاسیسات خواهند بود که برای رفع این مشکل بسیاری از سازندگان جان تیرها را سوراخ کرده تا تیرها را از آن‌ها عبور دهند. این کار به‌خودی‌خود موجب ضعیف‌شدن سازه می‌شود.
چگونه می‌شود بدون اجرای سقف گرده ماهی، آویز تیر را حذف کرد؟
با پیشرفت علم و تکنولوژی و تلاش‌های متخصصان در حوزه کارهای عمرانی، می‌توان تیرهای با ارتفاع کمتر و یا حتی سقف‌های بدون آویز را اجرا کرد، خوشبختانه امروزه انواع سقف‌های جدید ساختمانی در سازه‌های مختلف قابل اجرا هستند. برای این کار راهکارهای اصلی وجود دارد که در زیر به توضیح هر یک خواهیم پرداخت.
۱ – مخفی‌نمودن آویز به صورتی که تیرها از وسط فضاهای اصلی عبور نکنند.
در این روش می‌بایست محل عبور تیر و ستون طوری انتخاب شود که تیرها از وسط فضاهای اصلی عبور نکنند. راهکار این روش عبور تیرها از حاشیه فضاها و محل دیوارهاست. برای اجرای این کار معمار، مهندسان و هم‌چنین طراح تاسیسات با هماهنگی یک‌دیگر می‌توانند برنامه اجرایی را طراحی و سپس پیاده‌سازی کنند. اصولا مهندسانی که کار محاسبه را انجام می‌دهند با معماران ساختمان شروع به طراحی کار کرده و سپس با طراح تاسیسات مشورت کرده و برنامه را نهایی می‌کنند.
۲- با کاهش ابعاد تیرها، طراحی سازه بهینه‌تر خواهد شد.
استفاده از سیستم‌های باربر جانبی می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهینه‌سازی روش اجرایی کار داشته باشد. طراحی این سیستم به‌طوری‌که بتواند بار جانبی ساختمان را تحمل کند باعث کارایی در ساخت‌وساز می‌شود. حال با استفاده از روش‌هایی مانند دیوار برشی درصد زیادی از تحمل بار جانبی سازه به این دیوار منتقل می‌شود. این کار باعث کاهش مقاطع تیرها و ستون‌ها به دلیل دریفت صفر سازه می‌شود. (دریفت، یک پارامتر کنترل‌کننده ارتفاع تیر است. جابه‌جایی هر طبقه از ساختمان می‌بایست نسبت به طبقه پایینی حد مجازی داشته باشد که به مقدار این جابه‌جایی دریفت گفته می‌شود.)
بهتر است بدانید امروزه با استفاده از تکنولوژی‌های نوین می‌توان با استفاده از اجرای سقف‌های پیش‌تنیده یا پس‌کشیده میزان ابعاد مقاطع را کاهش داد که در پروژه‌های بزرگ مقرون‌به‌صرفه اما در پروژه‌های کوچک صرفه اقتصادی ندارد.
جمع‌بندی
در این مقاله با آویز سقف و روش‌های پنهان‌کردن آویز تیربتنی آشنا شدیم. سپس در مورد سقف گرده ماهی که نوعی سقف بدون آویز است آشنا شده که روش اجرای آن نیز با ذکر نکات کلیدی ذکر شده‌است. البته روش اجرای سقف گرده ماهی در حال حاضر منسوخ شده و با استفاده از تکنولوژی روز مانند سقف اینتل دک اقدام به اجرای سقف‌هایی می‌کنند که بدون آویز تیر می‌توان سقف‌هایی زیبا، مدرن و در عین حال مقاوم ساخت.
